بررسی موارد حاکمیت شاخه های مالکیت در فقه و حقوق مدنی ایران

مالکیت را از جنبه های مختلف تاریخی، اجتماعی و سیاسی می توان مورد مطالعه قرار داد، اما از لحاظ حقوقی، مالکیت کامل ترین نوع حق عینی است. مالکیت حقی است که به موجب آن مال به طور مطلق و منحصراً تحت اختیار شخص خاص قرار می گیرد و مالک می-تواند در مال خود هر نوع تصرفی را بنماید. بنابراین حق مالکیت دارای ویژگی اطلاق، انحصار و دوام است به این معنا که مالک جز در موارد استثناء نسبت به ما یملک خود حق هرگونه تصرف و انتفاع را دارد. ولی گاهی اوقات مالکیت، به طرق مختلف محدود می-شود و افراد دیگری حق بهره بردن از مال را پیدا می کنند. این مشارکت دادن دیگران در بهره برداری به دو صورت انتفاع و ارتفاق محقق می شود. آن چه وجهه ی همت این تحقیق قرار دارد، بررسی تفصیلی هر یک از این حقوق و مقایسه ی آنها با یکدیگر و با مفاهیم مشابهشان است. حق انتفاع به مثابه ی حق بهره برداری، متضمن استفاده از ملک دیگری است بی آن که حقی در مالکیت آن ملک داشته باشد. این بهره برداری در اشکال عمری، رقبی، سکنی، وقف و انتفاع از مباحات محقق می شود. حق ارتفاق نیز حقی است که به موجب آن صاحب ملکی به اعتبار مالکیت خود می تواند از ملک دیگری بهره ببرد بدون آن که سهمی در مالکیت ملک او داشته باشد. این حق دارای مصادیق متعددی از جمله حق شرب، حق عبور و حق مجری می باشد.